Podjęcie decyzji o rozwodzie, jako że rzutuje ona na dalsze życie rodziny, nie należy do zadań łatwych. Co więcej, po rozpadzie związku pojawia się konieczność uregulowania spraw finansowych, w tym podziału majątku wspólnego małżonków. Jedną z powszechnych przyczyn rozpadu małżeństwa stanowi zdrada. W takim przypadku małżonkowie pozostają zwykle w silnym konflikcie, co z kolei powoduje, że osiągnięcie porozumienia w przedmiocie podziału majątku wspólnego często okazuje się niemożliwe. Wówczas pozostaje wystąpienie z odpowiednim wnioskiem do sądu. Pojawia się jednak pytanie czy zdrada małżonka może mieć wpływ na wynik podziału majątku wspólnego małżonków?
Zdrada to nie tylko akt fizyczny
W ramach związku małżeńskiego małżonkowie są obowiązani do zachowania wzajemnej wierności. Warto zaznaczyć, że obowiązek wierności nie jest obowiązkiem domniemanym, bowiem wynika on wprost z przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Zdrada w istocie stanowi naruszenie tego obowiązku. Warto także zaznaczyć, że zdrada to nie tylko akt fizyczny z osobą postronną. W świetle polskiego orzecznictwa zdradą jest także takie zachowanie małżonka, które stwarza pozory naruszenia obowiązku wierności lub zachowanie, które w inny sposób wykracza poza granice przyjętej obyczajowości. Zdradą może być także nawiązanie przez jednego małżonka silnej więzi emocjonalnej z osobą trzecią, nawet jeśli nie dochodzi między nimi do aktów fizycznych. Przejawem zdrady w takim przypadku jest między innymi spędzanie znacznej ilości czasu z inną osobą, w tym kosztem czasu spędzanego niegdyś z małżonkiem.
Zdrada a rozwód z orzekaniem a winie
W przypadku gdy przyczynę rozkładu pożycia małżeńskiego stanowi zdrada, bardzo często drugi małżonek, który czuje się pokrzywdzony działaniem swojego partnera, domaga się rozwiązania małżeństwa z orzekaniem o winie. W praktyce małżonek dopuszczający się zdrady z reguły bywa uznawany winnym rozkładu pożycia. Aby jednak do tego doszło, należy wykazać, że to zdrada stanowi bezpośrednią przyczynę rozpadu związku.
Dla dogłębnego wyjaśnienia tego zagadnienia, warto przede wszystkim wspomnieć o przesłankach uzasadniających w świetle prawa żądanie rozwodu. I tak, każdy z małżonków może żądać, ażeby sąd rozwiązał małżeństwo przez rozwód, jeśli między małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia. Przejawem zupełnego rozkładu pożycia jest ustanie trzech głównych więzi: fizycznej, uczuciowej oraz gospodarczej. Z kolei przejawem trwałości rozkładu pożycia małżeńskiego jest uzasadnione przyjęcie w danej sprawie, że małżonkowie nie powrócą do wspólnego pożycia.
Podsumowując, aby małżonek, który dopuścił się zdrady został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia małżeńskiego należy wykazać, że do zdrady doszło jeszcze przed rozkładem pożycia małżeńskiego. Warto podkreślić, że według orzecznictwa nawiązanie przez małżonka związku z osobą trzecią jeszcze przed rozwodem, lecz po ustaniu wszelkich więzi jakie łączyły go z drugim małżonkiem, nie pozwala na przypisanie takiemu małżonkowie winy.
Zdrada a podział majątku wspólnego
Do obowiązków małżonków – poza wspomnianą wiernością – należy także wzajemna pomoc i współdziałania dla dobra założonej rodziny, co ma wymiar także majątkowy. Z racji, że rozwód niejako przekreśla dotychczasowe starania o dobro rodziny, w praktyce pokrzywdzeni małżonkowie niekiedy oczekują pewnej rekompensaty za doznaną krzywdę, licząc że fakt zdrady jakiej dopuścił się były partner może wpływać na podział majątku wspólnego.
Warto wspomnieć, iż przepisy poprzedniego kodeksu rodzinnego z 1950 r. przewidywały, że małżonek uznany za winnego rozwodu może być na żądanie drugiego małżonka pozbawiony w całości lub w części udziału w majątku wspólnego, jeśli do jego powstania nie przyczynił się wcale albo przyczynił się tylko nieznacznie. Tym samym, fakt zdrady – jeśli małżonek, który jej się dopuści został uznany za winnego rozkładowi pożycia małżeńskiego – mógł wpływać na podział majątku wspólnego. Przepisy aktualnie obowiązującego przepisu kodeksu rodzinnego i opiekuńczego regulują tę kwestię w odmienny sposób. Główna zmiana sprowadza się do tego, że wina w rozkładzie pożycia małżeńskiego nie wpływa na podział majątku wspólnego. Tym samym, zdrada małżonka zasadniczo nie ma wpływu na decyzję sądu o podziale majątku.
Zgodnie z przepisami prawa małżonkowie mają co do zasady równe udziały w majątku wspólnym. Zasada ta stanowi realizację równouprawnienia małżonków i obowiązuje ona niezależnie od tego z jakich powodów doszło do ustania wspólności majątkowej.
Co sąd bierze pod uwagę przy podziale majątku wspólnego?
Oceniając w jakim stopniu każdy z małżonków przyczynił się do powstania majątku wspólnego, bierze się pod uwagę dochody każdego małżonka. Znaczenie ma także nakład osobistej pracy przy wychowaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie domowym – wskazuje adwokat Agata Koschel-Sturzbecher, zajmująca się na co dzień sprawami rozwodowymi.
Zdrada a nierówne udziały w majątku wspólnym
Jak wyżej wspomniano, małżonkowie co do zasady mają równe udziały w majątku wspólnym. Niemniej przepisy prawa rodzinnego i opiekuńczego przyznają małżonkom uprawnienie do żądania ustalenia nierównych udziałów w majątku. Takie żądanie musi jednak być odpowiednio uzasadnione.
Ustalanie nierównych udziałów polega na ustaleniu w jakim stopniu każdy z małżonków przyczynił się do powstania majątku wspólnego Tym samym, odmienny stopień przyczyniania się każdego z małżonków do powstania majątku wspólnego stanowi jedną z dwóch przesłanek żądania ustalenia nierównych udziałów.
Drugą przesłanką takiego żądania stanowią tzw. „ważne powody”. Pojęcie „ważnych powodów” nie posiada legalnej definicji, w związku z czym katalog okoliczności, które mogą stanowić ważne powody można ustalić posiłkując się dorobkiem orzecznictwa sądów powszechnych. W orzecznictwie w odniesieniu do ważnych powodów wskazuje się, że dotyczą one przyczyn natury niemajątkowej. „Chodzi tu o sytuacje, „które oceniane z punktu widzenia zasad współżycia społecznego sprzeciwiają się przyznaniu jednemu z małżonków korzyści z tej części majątku wspólnego, do której powstania się on nie przyczynił” (postanowienie SN z 10.01.2019 r., II CSK 337/18). Do ważnych powodów uzasadniających żądanie ustalenia nierównych udziałów należy m.in. sytuacja, kiedy jeden z małżonków w sposób rażący i uporczywy nie przyczynia się do powiększania majątku wspólnego mimo iż ma ku temu odpowiednie siły i możliwości.
Podsumowując, o ile sama zdrada zasadniczo nie motywuje odpowiednio żądania nierównych udziałów w majątku, to takie żądanie może być poparte dodatkowo także innymi argumentami. Jeśli zdrada powodowała, że małżonek przeznaczał wspólne środki na partnera, wspólne wakacje i prezenty, podczas gdy małżonek niewinny przeznaczał te środki na budowanie majątku, to w takim przypadku może ona przekładać się na podział majątku wspólnego.
Więcej o podziale majątku po rozwodzie: https://adwokaci-ks.pl/sprawy-rodzinne/podzial-majatku/ i https://poznanrozwod.pl/podzial-majatku/podzial-majatku-wspolnego/
