Mruganie powiekami jest niemal tak naturalnym odruchem, jak oddychanie. Nie pamiętamy o nim na poziomie świadomości. O ile jednak o oddychaniu nie da się zapomnieć bez natychmiastowych konsekwencji (przypomina nam o nim konieczność zaczerpnięcia tlenu), o tyle zapomnienie o mruganiu nie daje natychmiastowych skutków. Nie jest jednak bez wpływu na kondycję narządu wzroku. Dlaczego mruganie jest tak ważne i jak często powinniśmy to robić? Sprawdź!
Mruganie a stan rogówki oka
Wydawać by się mogło, że mruganie jest całkiem niepotrzebne – o ile więcej moglibyśmy zobaczyć, mając oczy cały czas szeroko otwarte. Nic bardziej błędnego! Nieustannie otwarte oczy, bez przysłaniania ich raz na jakiś czas powiekami, szybko stałyby się suche i nieprzydatne do wyraźnego postrzegania otaczającego świata. Odruch mrugania powiekami jest niezbędny, by równomiernie rozprowadzać na powierzchni oka film łzowy. Jest on produkowany w oku przez gruczoły łzowe, składa się z warstwy wodnej i lipidowej, a jego główną rolą jest nawilżanie powierzchni gałki ocznej [1]. Film łzowy oczyszcza też powierzchnię oka z drobin kurzu i alergenów oraz dotlenia i odżywia rogówkę. Bez tej naturalnej ochrony byłaby ona podatna na uszkodzenia mechaniczne i bardziej narażona na infekcje. Dzieje się tak na przykład w przebiegu zespołu suchego oka, kiedy film łzowy produkowany jest w niewystarczającej ilości albo ma nieprawidłowy skład [2]. Kiedy zapominamy mrugać, konsekwencje dla narządu wzroku, a zwłaszcza dla rogówki, mogą być podobne jak przy zespole suchego oka.
Dlaczego zapominamy o mruganiu powiekami?
Do zapominania o dostatecznie częstym mruganiu powiekami są predestynowane osoby długo wpatrujące się w jeden punkt położony w nie zmieniającej się odległości. Jest tak na przykład, gdy pracujemy przy komputerze albo prowadzimy samochód. Skupienie wzroku na ekranie czy na drodze przed przednią szybą powoduje, że mrugamy zbyt rzadko. Skutkuje to niedostatecznym nawilżeniem powierzchni oka przez film łzowy. Oczy stają się suche, szybko się męczą, mogą łzawić, boleć i być podrażnione. Pojawia się charakterystyczne uczucie piasku pod powiekami. To sygnały świadczące o suchości oczu, a nawet o zespole suchego oka. Dlatego osoby wykonujące czynności, przy których zapomina się o mruganiu, powinny mieć tego świadomość i mrugać powiekami w ramach profilaktyki. Przy okazji będzie to również metoda relaksacji wzroku i doraźnej regeneracji oczu.
Jak często powinniśmy mrugać?
Optymalna częstotliwość mrugania to 6 razy na minutę, czyli co 10 sekund [3]. Pracując przy komputerze czy patrząc w ekran smartfona/ telewizora warto o tym pamiętać. Warto też robić sobie dłuższą przerwę co 15 minut. Można wtedy intensywnie pomrugać powiekami albo zamknąć na chwilę oczy. Dobrze jest też przenosić co jakiś czas wzrok na punkt położony nieco dalej, na przykład wyjrzeć przez okno.
Jak zaradzić suchości oczu?
Suchość oczu to nie tylko możliwy efekt zbyt rzadkiego mrugania. Do tej dolegliwości może przyczynić się wiele czynników, by wymienić tylko niektóre z nich: przebywanie w klimatyzowanych i ogrzewanych pomieszczeniach, alergie, przyjmowanie niektórych leków, zmiany hormonalne, cukrzycę czy noszenie soczewek kontaktowych. Gdy pojawiają się objawy wskazujące na suchość oczu, zaleca się wizytę u lekarza, który dokładnie zdiagnozuje przyczynę i zaordynuje odpowiednie leczenie. Szybką ulgę przy objawach suchego oka przyniosą nawilżające krople do oczu z kwasem hialuronowym, dostępne w aptece bez recepty. Przywracają one właściwy poziom nawilżenia gałki ocznej i chronią rogówkę oka przed mikrourazami. Są zalecane w leczeniu zespołu suchego oka [4]. Przy wyborze preparatu warto kierować się jego składem – im jest on prostszy (bez konserwantów), tym lepiej.
Materiał powstał we współpracy z Bausch + Lomb.
Bibliografia:
- A. Lens, S.C. Nemeth, J. K. Bedford, Anatomia i fizjologia narządu wzroku. Misiuk-Hojło M. (red.), Górnicki Wydawnictwo Medyczne, Wrocław 2010.
- Marek Prost, Zespół suchego oka, https://www.mp.pl/pacjent/okulistyka/chorobyoczu/chorobyspojowki/86727,zespol-suchego-oka, data dostępu 31.07.2023.
- Poradnik 10 sposobów jak dbać o oczy, https://www.szkla.com/poradnik_10-sposobow-jak-dbac-o-oczy.html
- I. Grabska-Liberek, et al., Wytyczne Polskiego Towarzystwa Okulistycznego dotyczące diagnostyki i leczenie Zespołu Suchego Oka, 2017, s. 1 – 15.
