Kolendra to roślina, która wyglądem przypomina pietruszkę, jednak odróżnia się od niej orientalnym zapachem. Od dawna używana w kuchni azjatyckiej, odnalazła się również w kuchni polskiej. Dzięki właściwościom zdrowotnym znajduje również zastosowanie w medycynie naturalnej. Jakim? Czytaj dalej!
Kolendra — co to za roślina?
Kolendra wywodzi się z Bliskiego Wschodu, a obecnie uprawiana jest także w Europie, Azji i Afryce Północnej. W zależności od pochodzenia jej liście mają nieco inny smak: gruzińskie są ostre, syryjskie łagodniejsze, te z Etiopii bardziej aromatyczne.
Istnieją dwa gatunki kolendry: dziki i bardziej popularny, tzw. kolendra siewna. Jadalne są zarówno liście, nasiona, owoce, korzenie, jak i łodyga.
Kolendra — właściwości lecznicze
- Łagodzi dolegliwości żołądkowe i jelitowe (niestrawność, pasożyty, zgaga, wzdęcia). Z tego też powodu kolendrą posypuje się np. potrawy z roślin strączkowych.
- Zapobiega nudnościom.
- Pomaga zmniejszyć poziom trójglicerydów oraz złego cholesterolu i zwiększa poziom dobrego (pośrednio ma to znaczenie dla osób będących w grupie ryzyka zawału serca i udaru mózgu).
- Ułatwia przepływ żółci i soku trzustkowego do dwunastnicy dlatego z powodzeniem może być stosowana w diecie oczyszczającej wątrobę.
- Chroni organizm przed działaniem wolnych rodników i pomaga wydalić z organizmu metale ciężkie.
- Korzystnie działa na układ nerwowy, łagodzi się objawy nerwicy wegetatywnej i stany pobudzenia utrudniające zasypianie.
Kolendra w ciąży
Kobiety w ciąży powinny raczej unikać kolendry, gdyż jej nadmiar może wywołać przedwczesne skurcze. Ponadto olejek eteryczny zawarty w roślinie podnosi wrażliwość skóry na promienie UV, co może prowadzić do oparzeń.
Kolendra — zastosowanie w kosmetyce
W kolendrze występuje citronellol, który jest naturalną antyseptyczną substancją, dlatego roślinę w postaci przyprawy wykorzystuje się przy produkcji pasty do zębów. Kolendra nie tylko odświeża oddech, ale także przyspiesza gojenie.
W przemyśle kosmetycznym duże znaczenie odgrywa także olejek z kolendry, który pozyskiwany jest z jej nasion. Ma on słodki aromat i jasnożółty kolor. Razem z kardamonem, goździkami, szałwią, anyżem i gałką muszkatołową stosowany jest w kompozycjach zapachowych przy produkcji alkoholi, słodyczy oraz tytoniu. Z kolei z bzem, kwiatem jabłoni i bergamotką odnajduje zastosowanie w w perfumerii i aromaterapii oraz przy tworzeniu mydeł, kremów i balsamów.
Kolendra jako przyprawa — zastosowanie w kuchni
Intensywny, wyrazisty aromat oraz specyficzny anyżkowy i orientalny smak kolendry ceniony jest szczególnie w kuchni azjatyckiej (indyjskiej, tajskiej), a także meksykańskiej. W kuchni polskiej bardzo często używana jest zamiast natki pietruszki.
Smak liści kolendry jest cytrusowy, a liście są miękkie i delikatne. Z kolei smak nasion kolendry jest całkiem odmienny — delikatny i słodkawy, idealnie współgra z cytrusowym zapachem. Dlatego ziarna bardzo często wykorzystywane są jako dodatek do dań słodkich, np. pierników, czy też ciast z przyprawami korzennymi. Nasiona kolendry są także często stosowane w kuchni indyjskiej. Aby wydobyć ich mocny aromat, należy je podgrzać, a następnie utrzeć je w moździerzu, aby uwolnić olejki eteryczne.
Kolendra — uprawa
W naszym klimacie kolendra z powodzeniem może być uprawiana w ogrodzie, a wysiać należy ją na przełomie czerwca i sierpnia z nasion. Roślina lubi obfite i regularne podlewanie. Podłoże powinno być systematycznie odchwaszczane i spulchniane w międzyrzędziach.
Zasady uprawy kolendry:
- roślina powinna mieć chłodne, ale nasłonecznione stanowisko, z bardzo dobrze przepuszczalną glebą,
- nie należy sadzić kolendry blisko kopru ogrodowego i włoskiego, dobrze będzie się czuć w miejscu po roślinach okopowych i motylkowych,
- kolendrę wysiewamy bezpośrednio na dobrze przygotowaną, lekką glebę w miesięcznych odstępach od marca do sierpnia,
- nasiona należy wkładać w przygotowane rowki na głębokość 1 cm w rzędach oddalonych od siebie o około 30 cm (wykiełkują po około dwóch tygodniach),
Kolendra w doniczce może być wysiana o dowolnej porze roku. Najlepsza będzie doniczka o wymiarach od 15 do 30 cm. Do każdej doniczki wysiewamy po kilka nasion (w odstępie co 6-8 tygodni), a pojemnik stawiamy w ciepłym pomieszczeniu lub na nasłonecznionym parapecie. Latem należy roślinie zapewnić cień, gdyż możemy ją roślinę na przegrzanie.
Kolendra — do czego?
Świeża kolendra to świetny dodatek do dań z użyciem ananasa, arbuza, awokado, cytryny, pomarańczy, limonki, mango, czosnku, mięty, pomidorów oraz chili. Jej liście wzbogacą smak dań z jagnięciny, wieprzowiny oraz kurczaka, a także dania z owocami morza oraz białymi rybami (dorsz, halibut). Kolendra pasuje także świetnie do dań na bazie mleczka kokosowego, nadając im bardziej świeżego smaku.
Kolendra do picia. Napar z nasion kolendry
Nasiona kolendry należy rozgnieść w moździerzu i zalać wrzątkiem. Następnie zalać wrzątkiem i zaparzać 30 minut pod przykryciem. Po tym czasie napar należy przecedzić. Pijemy pół szklanki 2–3 razy na dzień przed posiłkiem, jako środek regulujący trawienie, rozkurczowy, wiatropędny i lekko uspokajający.
Kolendra a pietruszka
Liście kolendry wyglądają podobnie jak liści natki pietruszki- mają bardzo podobny kształt, są tylko minimalnie większe. Obydwie rośliny w smaku wykazują świeże nuty, które tracą na intensywności po obróbce termicznej, dlatego zarówno kolendrę, jak i pietruszkę dodaje się dopiero pod koniec gotowania, a najlepiej już do udekorowania gotowego dania.
Liście kolendry mają lekko anyżowy, cytrusowy smak i zapach, z kolei pietruszka jest bardziej gorzkawa. Dawniej ta druga królowała w Europie oraz Ameryce Północnej, a kolendra była ulubionym ziołem Azji oraz w Ameryce Południowej. Obecnie, w związku z mieszaniem się kuchni całego świata, kolendra wypiera pietruszkę, również w Europie.
